Archaïsme

(Gr. archaios = oud). Bewuste navolging of overname van stijl, woorden, zinswendingen of uitdrukkingen die in een vroegere taalperiode thuishoren. Een archaïsme is meestal een stilistisch middel om een bepaald effect te bereiken, bv.: plechtstatigheid (Van de Woestijne in Het Vaderhuis: ‘Het huis mijns vaders …’); gevoels- en klankwaarde (Gilliams in Elias: ‘mijne moeder’); historische sfeer of couleur locale* (Conscience in De Leeuw van Vlaanderen: ‘soldenier’ (= huursoldaat), ‘laat’ (= horige, halfvrije), ‘seneschalk’ (= drost, baljuw), enz.). Archaïsmen worden ook vaak met ironische bedoelingen aangewend.